Om die vragen te beantwoorden liet FruitDelta Rivierenland de Monitor Regionale Economie uitvoeren door het lectoraat Dienstbaar Organiseren van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). FruitDelta Rivierenland is een samenwerkingsverband van overheden, ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, overige organisaties en inwoners dat samenwerkt aan brede welvaart in de regio. De monitor geeft inzicht in de ontwikkeling van de economie en laat zien waarin Rivierenland zich onderscheidt. Lector Henk Kievit presenteerde de resultaten op maandag 15 september in het gemeentehuis van Buren.
Vier invalshoeken
De monitor brengt de economie in beeld vanuit vier invalshoeken: werkgelegenheid, bedrijvendynamiek, regionale specialisaties en aandachtssectoren voor innovatie. De cijfers komen uit de Provinciale Werkgelegenheidsenquête (PWE) van de provincie Gelderland, aangeleverd door Bureau Economisch Onderzoek, en zijn voor landelijke vergelijking aangevuld met gegevens van Stichting LISA.
Werkgelegenheid
In 2023 telde Regio Rivierenland bijna 127.000 banen. Dat zijn er ruim 16.000 meer dan in 2013, een groei van 15,4%. Daarmee groeide de werkgelegenheid hier sneller dan gemiddeld in Gelderland. Alle gemeenten droegen bij aan die groei, met West Betuwe en Neder-Betuwe als uitschieters. Samen waren zij goed voor bijna de helft van de nieuwe banen. Vooral in de gezondheidszorg, industrie, vervoer en opslag en de groothandel kwamen er veel banen bij. Opvallend is dat de primaire landbouw in Rivierenland (5,2%) nog altijd ruim twee keer zo’n groot aandeel in de werkgelegenheid heeft als gemiddeld in Gelderland en Nederland (2,3%).
Bedrijvendynamiek
Ook het aantal bedrijven groeide stevig. In 2023 telde Rivierenland ruim 29.000 vestigingen, een toename van meer dan 35% ten opzichte van 2013. Vooral eenmanszaken zorgden voor die groei: hun aantal nam met 8.210 toe, terwijl het aantal bedrijven met meer dan één werkzaam persoon juist met 600 afnam. Daarmee bepalen kleine ondernemingen in belangrijke mate de dynamiek, terwijl grotere bedrijven nog steeds 84% van de banen leveren. De meeste vestigingen zijn te vinden in West Betuwe en Tiel. De sterkste groei vond plaats in de zakelijke dienstverlening en de bouw.
Specialisaties
De monitor laat zien dat Regio Rivierenland zich duidelijk onderscheidt met een aantal sterke specialisaties. Dit wordt gemeten met het zogenoemde locatiequotiënt: een maatstaf die laat zien of een sector qua werkgelegenheid sterker aanwezig is dan gemiddeld in Nederland. Bij een waarde boven de 120 spreekt men van een regionale specialisatie. De primaire landbouw springt eruit met een score van 225. Ook vervoer en opslag, groothandel, industrie en nutsbedrijven zijn bovengemiddeld sterk vertegenwoordigd. Daarmee laat Regio Rivierenland zien dat de regio niet alleen een agrarisch gezicht heeft, maar ook stevig staat als logistieke draaischijf en industrieel knooppunt.
Aandachtssectoren
De provincie Gelderland onderscheidt verschillende aandachtssectoren die van groot belang zijn voor de regionale economie, waaronder agrocomplex, medisch cluster, energie- en milieutechnologie, maakindustrie, transport en logistiek, vrijetijdseconomie, creatieve industrie en circulaire economie. In Rivierenland groeide de werkgelegenheid in deze sectoren sneller dan gemiddeld, vooral in transport en logistiek, het medisch cluster en het agrocomplex.
Agrocomplex
Het agrocomplex is met een locatiequotiënt van 190 de sterkste specialisatie. Deze sector omvat de hele keten: van primaire productie tot toelevering en verwerking, groothandel en kennisontwikkeling. Binnen het agrocomplex groeiden vooral de toelevering en verwerking (+1.450 banen) en de groothandel (+770 banen), terwijl de primaire productie licht daalde (-10 banen). Ook circulaire economie, transport en logistiek en de maakindustrie zijn bovengemiddeld sterk vertegenwoordigd. Samen vormen zij een breed palet aan innovatieve sectoren die bijdragen aan de toekomstbestendigheid van de regio.
Bouwsteen
Het Regionaal Economisch Ambitiedocument 2022–2025 vormt het huidige kader waarin FruitDelta Rivierenland werkt aan de versterking van drie speerpunten: logistiek & vestigingsklimaat, agribusiness en recreatie & toerisme. De monitor is een belangrijke bouwsteen voor het nieuwe ambitiedocument dat hierop volgt. Inzicht in de samenstelling en dynamiek van de economie helpt om het profiel van de regio scherp te houden en keuzes te maken voor toekomstige economische doelstellingen.
De rapportage van het onderzoek en de presentatie zijn te vinden via deze link.
